SZTYNORT– pałac rodu Lehndorff doczekał się remontu! Aktualnie w całym kompleksie przeprowadza się prace konserwatorskie, remontowe i adaptacyjne. Planowane jest otwarcie małej kawiarni i umożliwienie zwiedzania jednego z pomieszczeń pałacu, w którym trwają badania konserwatorskie i praca przy polichromiach ścian. W części folwarcznej pałacu w Sztynorcie trwa remont spichlerza, budynków oficyny i rybaczówki. Zakończono remont neogotyckiej kaplicy rodowej Lehndorffów, która została odbudowana i zabezpieczona przed dalszą dewastacją (ZOBACZ ZDJĘCIA niżej). 27.11.2022 Bundestag przyznał kolejną dotację w wysokości 1.5 mln Euro na remont pałacu.
W ostatnich latach Fundacja Ochrony Zabytków, pod której opieką jest pałac Sztynort, zdołała zgromadzić środki jedynie nad zabezpieczeniem obiektu przed dalszym niszczeniem. Bardzo długo nic się tu nie działo, a turyści odwiedzający pałac nie kryli zdziwienia widząc taką „perełkę” w takim stanie. Wokół pałacu panował nieład, postawiono byle jakie ogrodzenie. Każdy przybywający miał nadzieję na choćby krótką wizytę w środku, ale niestety nie było to niemożliwe 🙁
Czy pałac odzyska w końcu dawny blask?
Na szczęście, od niedawna ruszył remont! . Działania prowadzone są naprawdę na szeroką skalę z udziałem wielu specjalistycznych firm. Pozyskane dotacje, między innymi z Bundestagu pozwalają mieć nadzieję, że pałac odzyska w końcu dawny blask! W całym kompleksie zakładane są rynny, będą też odnawiane okna i pomieszczenia w prawym skrzydle pałacu. Wokół pałacu prowadzone są prace porządkowo-remontowe. Zdecydowanie ubywa krzaków, śmieci i niepotrzebnych zarośli na terenie otaczającym zabudowania związane z pałacem w Sztynorcie. Fundację wspiera bardzo aktywnie spółka, która kupiła niedawno port.
Widok pałacu w Sztynorcie z dnia na dzień przestaje być posępny i dosłownie na naszych oczach pięknieje. Mam nadzieję, że już całkiem niedługo żeglarze, którzy odwiedzają to miejsce będą mieli kolejną atrakcję do wykorzystania- możliwość zwiedzania pałacu.
Szczegóły remontu kompleksu pałacowego
Remont pałacu jest na tyle skomplikowany i wymagający, że znajdą się tu rozwiązania, których nie można znaleźć w żadnym podręczniku. Najważniejsze prace prowadzone w trakcie remontu to:
- zabezpieczenie fundamentów polegające na stworzeniu drenażu i kanalizacji dla wody deszczowej
- połączenie z kanalizacji ze skrzydła wschodniego z kanalizacją spółki King Cross
- remont oraz wzmocnienie stropów oraz wymiana lub renowacja belek stropowych
- renowacja wiązara wieszarowego w obrębie piętra dachu
- przygotowanie pomieszczeń w rdzeniu budynku, tak , aby możliwe było pokazanie odwiedzającym prac przy renowacji desek i belek.
- przygotowywanie skrzydła wschodniego do tego , aby pracownicy i projektanci mogli pracować na miejscu
- działania mające na celu zabezpieczenie awaryjne i przeciwpożarowe
W zeszłym tygodniu (20-27.11.2022) zakończono prace związane z renowacją drewnianego stropu znajdującego się w jednym z pomieszczeń bryły głównej pałacu. Przy tych pracach starano się maksymalnie wykorzystać zachowane historyczne belki. W ich wnętrzu ukryto nowy rdzeń konstrukcyjny, który jest zespolony ze stropem. Zanim doszło do realizacji tego zadania, prowadzono liczne doświadczenia badawcze mające na celu weryfikację prawidłowości założeń projektowych oraz sprawdzenie odporności stropu na rezonans. Pomieszczenia nad i pod stropem oczyszczono ze wszystkich warstw malarskich. W pracach tego typu udział brali studenci Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Doświadczenie i wiedza zdobyta przy naprawie pierwszych belek pozwoli na kontynuacje tego typu prac w pozostałych pomieszczeniach.
Nie tylko pałac Sztynort pięknieje…
Jakiś czas temu udało się zgromadzić fundusze również na renowację neogotyckiej kaplicy rodu Lehndorff. Mauzoleum to znajduje się na półwyspie, na zalesionym wzniesieniu,w pobliżu przesmyku między Jeziorem Sztynorckim a Darginem. Obiekt ten funkcjonował nie tylko jako rodzinny grobowiec, ale także jako świątynia. Wokół był cmentarz. Kaplica została wybudowana w 1855 roku. Jej architektem był autor Synagogi w Berlinie czy zamku Hohenzollern, Friedrich August Stueler. Ta jedna z najciekawszych architektonicznych pamiątek pozostawionych na Mazurach, została zdewastowana w trakcie wojny.
Dzięki wielkim staraniom prof.dr.inż. Wolframa Jaegera z Uniwersytetu Technicznego w Dreźnie oraz profesjonalnej pracy cieśli ze stowarzyszenia „Freie Vogtlaender Deutschlands, Einheimische und Reisende Bauhandwerker”, udało się przeprowadzić gruntowny remont dachu oraz renowację kaplicy. Dnia 17 sierpnia 2021 zakończył się remont, a efekty można podziwiać przy okazji wizyty na cyplu lub ze zdjęć zamieszczanych na profilu „Pałac Sztynort”.
Sztynort Pałac – zwiedzanie
Obecnie nie jest możliwe zwiedzanie pałacu w Sztynorcie, aczkolwiek w najbliższym czasie planuje się umożliwienie zwiedzającym wgląd do jednego z remontowanych pomieszczeń. O kolejnych udogodnieniach dla zainteresowanych sprawą, będziemy informowali w tym wpisie na bieżąco.
A co po remoncie pałacu sztynorckiego?
Po remoncie w pałacu Sztynort fundacja planuje utworzenie muzeum szlachty wschodniopruskiej. Wyposażenie takiego muzeum chce przekazać rodzina Lehndorffów. Jednak pałac Sztynort musi zarabiać. Dlatego część przeznaczona zostanie na cele hotelowe.
Jak wpłynie to na wioskę Sztynort? Już wkrótce się przekonamy, bo z roku na rok przybywa chętnych na zwiedzanie tego miejsca, co oznacza zdecydowany wzrost ruchu turystycznego w tym miejscu.
Pałacu w Sztynorcie – historia
Od roku 1572 do 1945 Sztynort był główną siedzibą Lehndorffów, najbardziej znanego wschodniopruskiego rodu. Lehndorffowie mieszkali tu, wznosili posiadłości, zbierali dzieła sztuki i pracowali ponad 600 lat. Pozostawili po sobie zrujnowane pałace, parki, które zdziczały oraz wspomnienia, które dają do myślenia. Pałac Sztynort powstawał z podziałem na kilka etapów. W latach 1689-97 na planie prostokąta powstał obecny budynek. Na początku nie było skrzydeł tylko zachowany do dziś korpus. Wewnątrz pałacu znajdowała się ogromna reprezentacyjna sień oraz piękna, dębowa klatka schodowa. Na stropach umieszczono malowidła herbów rodowych. Teraz wygląda to tak…
Wokół pałacu stworzono przepiękny, osiemnastohektarowy park z wytyczonymi regularnie alejami dębowymi.
Do dzisiejszego dnia zachowało się kilkadziesiąt dębów w wieku od 300-400 lat, najstarszy liczy ponoć ok. 1 000 lat.
W XIX wieku miejsce miała znaczna przebudowa zespołu pałacowego. Polegała ona na rozebraniu zabudowań gospodarczych, dobudowaniu dwóch skrzydeł, wieży oraz spichlerza, który stanął na fundamentach starego browaru. W parku, na końcach alei dębowej, równoległej do pałacu Sztynort, wybudowano od wschodu- neoklasycystyczną herbaciarnię, a od zachodu neogotycką kaplicę.
Skąd pochodzi nazwa Sztynort?
Nazwa Sztynort wywodzi się od niemieckiego słowa Steinort co w wolnym tłumaczeniu znaczy kamienny róg. Sztynort położony jest bowiem na cyplu, na wysokości słynnych Głazów Sztynorckich. Pałac znajduje się na wzniesieniu, na wysokości 16 – stu metrów nad poziom Jeziora Sztynorckiego.
Ostatni właściciel pałacu w Sztynorcie i spisek na Hitlera
Ostatnim Lehndorffem w Sztynorcie był Heinrich. Objął majątek w 1936 r. Miał wtedy tylko 27 lat. Za jego czasów Sztynort wyraźnie rozkwitł. Niestety – wybuchła II wojna światowa i hrabia udał się na front wschodni. W pałacu została żona Heinricha i cztery córki — Vera, Nona, Gabriela i Katharina.
Na Białorusi był jednak świadkiem masakry ludności żydowskiej. Zobaczył, jak giną kobiety i dzieci. Gdy został przesunięty do rezerwy i wrócił do Sztynortu, dołączył do ruchu oporu. Niewiele osób wie, że Heinrich Lehndorff brał udział w spisku dotyczącym nieudanego zamachu na Hitlera. Wodzowi nic się nie stało, natomiast spiskowcy zostali zabici. Żona i córki zostały zamknięte w obozie pracy, a majątek zarekwirowano. Dostał go minister spraw zagranicznych Joachim von Ribbentarop. Gdy do Prus Wschodnich zawitali Rosjanie, pałac ocalał, ale bogatewyposażenie wnętrz przepadło. Część została wywieziona do Rosji, część znalazła się w Lipsku, część korespondencji handlowej znajduje się w Archiwum Państwowym w Olsztynie. Pałac w Sztynorcie po zakończeniu wojny był siedzibą PGR-u. Następnie, po upadku komunizmu został sprzedany w prywatne ręce i mimo zobowiązań nowych właścicieli, niszczał. W 2009 r firma Tiga, właściciel Sztynortu, podarowała pałac Sztynort Polsko-Niemieckiej Fundacji Ochrony Zabytków.
Córka ostatniego właściciela pałacu w Sztynorcie znaną modelką
Vera Lehndorff studiowała sztukę. Miała aż 183 cm wzrostu i już jako 20-latka wyjechała do Florencji. Jej ponadprzeciętna uroda oraz sylwetka sprawiły, że została modelką. Pracowała z najbardziej znanymi fotografami. Przyjęła pseudonim Veruschka. W najlpeszym okresie swej kariery zarabiała 10 tys. dolarów dziennie. Wystąpiła nawet kilku filmach, z których najbardziej znany to „Powiększenie” Antonioniego, gdzie zagrała samą siebie. W filmie „Casino Royale” wcieliła się w rolę hrabiny Wallenstein.
W 2008 roku odwiedziła Sztynort i jej reakcja na stan pałacu była pełna wzruszeń. Gdy w końcu powstrzymała emocje, powiedziała, że to miejsce wygląda, jakby wołało o pomoc.
Pałac Sztynort i plotki
Jakiś czas temu, w sieci krążyły plotki o rzekomej sprzedaży kompleksu pałacowego znanemu właścicielowi hoteli na Mazurach. Póki co, plotki te nie potwierdziły się. Wiadomo jedynie, że do transakcji nie doszło, ponieważ potencjalny kupiec nie mógł liczyć na wsparcie remontu z dotacji od marszałka woj. warm.-maz.
Jeśli przyjechałeś do Sztynortu, aby np wynająć jacht, to polecam Ci, rozejrzyj się wokół. Oprócz infrastruktury stricte żeglarskiej, znajdziesz tu kilka historycznych pamiątek. Warto przed wejściem na pokład ruszyć na krótki spacer i zerknąć zarówno na pałac jak i na kaplicę.
