Sztynort Pałac – Mazury
SZTYNORT- pałac rodu Lehndorff Mazury
Od roku 1572 do 1945 Sztynort był główną siedzibą Lehndorffów, najbardziej znanego wschodniopruskiego rodu. Lehndorffowie mieszkali tu, wznosili posiadłości, zbierali dzieła sztuki i pracowali ponad 600 lat. Pozostawili po sobie zrujnowane pałace, parki, które zdziczały oraz wspomnienia, które dają do myślenia.
Pałac Sztynort – aktalna sytuacja
W ostatnich latach Fundacja Ochrony Zabytków, pod której opieką jest pałac Sztynort, zdołała zgromadzić środki jedynie nad zabezpieczeniem obiektu przed dalszym niszczeniem.
Bardzo długo nis się tu nie działo, a turyści odwiedzający pałac nie kryli zdziwienia widząc taką “perełkę” w takim stanie. Wokół pałacu panuje nieład, postawiono byle jakie ogrodzenie. Każdy przybywający ma nadzieję na choćby krótką wizytę w środku, ale niestety jest to niemożliwe 🙁
Ostatnio spacerowałam z aparatem i było chwilowo otwarte, więc udało mi się zrobić szybkie, potajemne 😉 zdjęcie:
Pałac Sztynort- szansa na całkowity remont?
Dnia 15 listopada 2018 dowiedzieliśmy się jednak, że jest nadzieja dla pałacu w Sztynorcie! Okazuje się, że Bundestag przyznał pół miliona Euro dotacji na remont tego sztynorckiego zabytku.
Podobno to nie koniec środków na remont. Fundacja planuje pozyskanie kolejnych funduszy na remont z Norwegii. Dotacja z Bundestagu ma być wkładem własnym fundacji, dzięki któremu może uda się pozyskać fundusze norweskie. Według Wojciecha Wrzecionkowskiego, przewodniczącego Polsko-Niemieckiej Fundacji Ochrony Zabytków, powodzenie projektu sprawi, iż uda się wyremontować cały pałac w Sztynorcie.
Nie tylko pałac Sztynort w remoncie
Niedawno udało się zgromadzić fundusze również na renowację neogotyckiej kaplicy rodu Lehndorff. Mauzoleum to znajduje się na półwyspie, w pobliżu przesmyku między Jeziorem Sztynorckim a Darginem.
Obiekt ten funkcjonował nie tylko jako rodzinny grobowiec, ale także jako świątynia. Wokół był cmentarz.
Ta jedna z najciekawszych architektonicznych pamiątek pozostawionych na Mazurach, została zdewastowana w trakcie wojny.
We wrześniu 2017 roku udało się rozpocząć prace renowacyjne, a w lipcu 2018 na dachu zawisła wiecha.
A co po remoncie pałacu sztynorckiego?
Po remoncie w pałacu Sztynort fundacja planuje utworzenie muzeum szlachty wschodniopruskiej. Wyposażenie takiego muzeum chce przekazać rodzina Lehndorffów. Jednak pałac Sztynort musi zarabiać. Dlatego część przeznaczona zostanie na cele hotelowe.
Jak wpłynie to na wioskę Sztynort? Już wkrótce się przekonamy.
Historia pałacu w Sztynorcie
Pałac Sztynort powstawał z podziałem na kilka etapów. W latach 1689-97 na planie prostokąta powstał obecny budynek.
Na początku nie było skrzydeł tylko zachowany do dziś korpus. Wewnątrz pałacu znajdowała się ogromna reprezentacyjna sień oraz piękna, dębowa klatka schodowa. Na stropach umieszczono malowidła herbów rodowych. Teraz wygląda to tak…
Wokół pałacu stworzono przepiękny, osiemnastohektarowy park z wytyczonymi regularnie alejami dębowymi.
Do dzisiejszego dnia zachowało się kilkadziesiąt dębów w wieku od 300-400 lat, najstarszy liczy ponoć ok. 1 000 lat.
W XIX wieku miejsce miała znaczna przebudowa zespołu pałacowego. Polegała ona na rozebraniu zabudowań gospodarczych, dobudowaniu dwóch skrzydeł, wieży oraz spichlerza, który stanął na fundamentach starego browaru.
W parku, na końcach alei dębowej, równoległej do pałacu Sztynort, wybudowano od wschodu- neoklasycystyczną herbaciarnię, a od zachodu neogotycką kaplicę.
Skąd pochodzi nazwa Sztynort?
Nazwa Sztynort wywodzi się od niemieckiego słowa Steinort co w wolnym tłumaczeniu znaczy kamienny róg.
Sztynort położony jest bowiem na cyplu, na wysokości słynnych Głazów Sztynorckich.
Pałac znajduje się na wzniesieniu, na wysokości 16 – stu metrów nad poziom Jeziora Sztynorckiego.
Ostatni właściciel pałacu w Sztynorcie i spisek na Hitlera
Ostatnim Lehndorffem w Sztynorcie był Heinrich. Objął majątek w 1936 r. Miał wtedy tylko 27 lat. Za jego czasów Sztynort wyraźnie rozkwitł. Niestety – wybuchła II wojna światowa i hrabia udał się na front wschodni. W pałacu została żona Heinricha i cztery córki — Vera, Nona, Gabriela i Katharina.
Na Białorusi był jednak świadkiem masakry ludności żydowskiej. Zobaczył, jak giną kobiety i dzieci. Gdy został przesunięty do rezerwy i wrócił do Sztynortu, dołączył do ruchu oporu.
Niewiele osób wie, że Heinrich Lehndorff brał udział w spisku dotyczącym nieudanego zamachu na Hitlera. Wodzowi nic się nie stało, natomiast spiskowcy zostali zabici. Żona i córki zostały zamknięte w obozie pracy, a majątek zarekwirowano. Dostał go minister spraw zagranicznych Joachim von Ribbentarop.
Gdy do Prus Wschodnich zawitali Rosjanie, pałac ocalał, ale bogatewyposażenie wnętrz przepadło. Część została wywieziona do Rosji, część znalazła się w Lipsku, część korespondencji handlowej znajduje się w Archiwum Państwowym w Olsztynie.
Pałac w Sztynorcie po zakończeniu wojny był siedzibą PGR-u. Następnie, po upadku komunizmu został sprzedany w prywatne ręce i mimo zobowiązań nowych właścicieli, niszczał. W 2009 r firma Tiga, właściciel Sztynortu, podarowała pałac Sztynort Polsko-Niemieckiej Fundacji Ochrony Zabytków.
Córka ostatniego właściciela pałacu w Sztynorcie znaną modelką
Vera Lehndorff studiowała sztukę. Miała aż 183 cm wzrostu i już jako 20-latka wyjechała do Florencji. Jej ponadprzeciętna uroda oraz sylwetka sprawiły, że została modelką. Pracowała z najbardziej znanymi fotografami. Przyjęła pseudonim Veruschka. W najlpeszym okresie swej kariery zarabiała 10 tys. dolarów dziennie. Wystąpiła nawet kilku filmach, z których najbardziej znany to „Powiększenie” Antonioniego, gdzie zagrała samą siebie. W filmie „Casino Royale” wcieliła się w rolę hrabiny Wallenstein.
W 2008 roku odwiedziła Sztynort i jej reakcja na stan pałacu była pełna wzruszeń. Gdy w końcu powstrzymała emocje, powiedziała, że to miejsce wygląda, jakby wołało o pomoc.
Pałac Sztynort i plotki
Jakiś czas temu, w sieci krążyły plotki o rzekomej sprzedaży kompleksu pałacowego znanemu właścicielowi hoteli na Mazurach. Póki co, plotki te nie potwierdziły się. Wiadomo jedynie, że do transakcji nie doszło, ponieważ potencjalny kupiec nie mógł liczyć na wsparcie remontu z dotacji od marszałka woj. warm.-maz.
Jeśli przyjechałeś do Sztynortu, aby np wynająć jacht, to polecam Ci, rozejrzyj się wokół. Oprócz infrastruktury stricte żeglarskiej, znajdziesz tu kilka historycznych pamiątek. Warto przed wejściem na pokład ruszyć na krótki spacer i zerknąć zarówno na pałac jak i na kaplicę.
Zobacz jeszcze: