Jak działa ster strumieniowy i jak prawidłowo go używać?? To pytanie bardzo często zadajecie, gdy pierwszy raz macie styczność z łodzią wyposażoną w tego rodzaju udogodnienie. Ster strumieniowy jest obecnie właściwie standardowym urządzeniem, które posiadają w swoim wyposażeniu jachty 8 m-etrowe i dłuższe. Celem tego urządzenia jest ułatwienie wykonywania manewrów portowych. Niestety, bardzo często widzę nieprawidłowe używanie oraz nadużywanie tego przydatnego wynalazku. Co więcej, wielu współczesnych sterników nie wyobraża sobie przycumowania bez strumieniówki (nawet gdy nie wieje). Na szczęście istnieje kilka prostych wskazówek ułatwiających prawidłowe używanie steru strumieniowego bez nadmiernej eksploatacji i ryzyka uszkodzenia przekładni. Aby jednak je zapamiętać i przyswoić, warto dowiedzieć się, jak działa ster strumieniowy.
Co znajdziesz w artykule?
- Jak działa ster strumieniowy?
- Ster strumieniowy-technika wykonywania podstawowych manewrów.
- Jak poprawnie używać steru strumieniowego?
- Jak NIE używać steru strumieniowego czyli najczęstsze błędy.
Jak działa ster strumieniowy? (bow thruster)
Czasem trudno zrozumieć działanie steru strumieniowego, ponieważ znajduje się on pod powierzchnią wody, w miejscu niewidocznym podczas odbioru łodzi. Jest to rodzaj turbiny, którą instaluje się w specjalnym tunelu, na dziobie bądź/i rufie łódki. Tunel ten umieszcza się w poprzek kadłuba. Turbina wytwarza zatem strumień wody skierowany prostopadle do osi jachtu. Tego rodzaju ciąg ma siłę od 60-100 kg- zależy ona od wielkości danej jednostki oraz od tego, jak blisko dziobu/rufy została umieszczona śruba teru strumieniowego. Łodzie, które wyposażone są w ster strumieniowy mają na burcie taka specjalną naklejkę z symbolem wiatraczka. Strumieniówka zasilana jest niewielkim silnikiem elektrycznym, zasilanym z oddzielonego od hotelowych akumulatora. W razie przeciążenia istnieje możliwość przepalenia bezpiecznika.
Stery strumieniowe zawsze montowane są w komplecie z panelem sterowniczym wyposażonym w joystick bądź przyciski ze strzałkami prawo/lewo. Skierowanie joysticka w lewo lub wciśnięcie lewego przycisku przesunie dziób w lewo- i odwrotnie.
Ster strumieniowy-technika wykonywania podstawowych manewrów
Ster strumieniowy daje możliwość obracania jego śruby w lewo lub w prawo dzięki czemu pomaga w wykonywaniu następujących manewrów :
- odsuwanie i dosuwanie do kei/nabrzeża (pływanie bokiem)
- wykonywanie ciasnych zakrętów przy cofaniu
- wykonywanie cyrkulacji łodzią
- dochodzenie do nabrzeża rufą
Ruch dziobem w prawo / w lewo
Możliwość precyzyjnego wykonywania tego typu manewrów ma szczególnie duże znaczenie przy większych jednostkach. Czasem jednak ster zamontowany tylko na dziobie, nie wystarcza. Dlatego obecnie, w sytuacji gdy duże jachty motorowe stały się tak bardzo popularne, montuje się na nich 2 stery strumieniowe: na dziobie i na rufie. Obsługa dwóch sterów wymaga wprawy, ale bez wątpienia bardzo ułatwia manewry następujące manewry portowe:
Dojście do kei w prawo
Dzięki wykorzystaniu sterów strumieniowych, silnika oraz przy mocno wychylonej płetwie sterowej, można uzyskać efekt płynięcia bokiem. Jest on szczególnie przydatny w ciasnych portach, przy cumowaniu longside, lub do poprawy manewru przy cumowaniu rufą do kei. Pamiętaj jednak, że przy zbyt dużej prędkości powstaną duże opory na płetwie sterowej i możesz mieć problemy z opanowaniem koła sterowego. W takim wypadku warto w momencie ustawienia się już prostopadle do kei manewrować tylko sterem strumieniowym, a koło sterowe pozostawić w pozycji „0”.
Dojście do kei w lewo
Obrót łodzią w prawo
Obrót łodzią w lewo
Jak poprawnie używać steru strumieniowego?
Należy jednak koniecznie pamiętać o zachowaniu 3 WAŻNYCH zasad :
- Ster strumieniowy może zostać użyty tylko przy minimalnej prędkości. Tylko przy minimalnej prędkości ster strumieniowy będzie miał wpływ na położenie łodzi i jest wtedy najbardziej optymalny w użyciu. Przy silnym wietrze jest za słaby i należy w takiej sytuacji wspomagać się przede wszystkim napędem głównym, a nie sterem strumieniowym.
- Steru strumieniowego używamy w trybie PULSACYJNYM , a nie CIĄGŁYM. Praca silnika nie powinna przekraczać 8 sekund!
- Jeśli często bywasz na szlaku, na pewno zauważyłeś nagminne „piłowanie” sterów strumieniowych w portach. Takie działania kończą się po pewnym czasie „rozsypaniem” przekładni steru lub spaleniem bezpiecznika ( w najlepszym wypadku). Wspomagając swoje manewry silnikiem strumieniowym, należy zawsze pamiętać, iż mamy do czynienia z niewielkiej mocy silnikiem, który zasilany jest z akumulatora.
- Steru strumieniowego używamy tylko do WYKAŃCZANIA manewru.Niestety, bardzo często widuję traktowanie steru strumieniowego jako głównego napędu do wejścia lub wyjścia z portu! Sternicy w takich sytuacjach wydają się zapominać , że w ogóle mają koło sterowe i silnik do dyspozycji :-((
- Układ sterujący posiada często wyłącznik czasowy. Zatem jeśli nie wykonasz żadnych manewrów przez np 2 minuty, układ może się wyłączyć. Jeśli ster strumieniowy, który obsługujesz nie posiada wyłącznika czasowego, pamiętaj, aby po manewrach wyłączyć urządzenie. Takie postępowanie oszczędzi akumulator przed niepotrzebnym rozładowaniem.
- Ster strumieniowy może być używany TYLKO przy pracującym silniku. Dzięki takiemu postępowaniu wspomagasz obciążony akumulator prądem wytwarzanym przez alternator.
- W momencie użycia steru strumieniowego ( szczególnie przez dłuższy czas), nadajesz łodzi inercję. To oznacza, że łódź nie zatrzyma się od razu po zaprzestaniu używania prędnika.
Jak używać steru strumieniowego-najczęstsze błędy
Niewłaściwe używanie steru strumieniowego może być kosztowne. Obecnie, całe urządzenie to koszt od 6-8 tys złotych, zatem części zamienne też nie będą tanie. Dodatkowo, koszty naprawy bywają dotkliwe, ponieważ najprawdopodobniej wiązać się będą z użyciem dźwigu ( od 200 do 600 zł). Dlatego zanim pierwszy raz zaczniesz używać steru strumieniowego pamiętaj :
- nie wszystkie śruby sterów strumieniowych mają wbudowaną kratkę, która osłania przed kręceniem niepotrzebnych przedmiotów (lin, śmieci czy wodorostów). Warto być zatem czujnym. O ile na śmieci nie masz wielkiego wpływu, to na pewno możesz pilnować lin cumowniczych i mooringów. Wkręcenie się liny jest najczęstszym problemem powodującym spore kłopoty. Zatem pamiętaj: jeśli jakaś lina znajduje się w okolicy dziobu, bądź rufy (jeśli tam też masz strumieniówkę), to po prostu nie używaj wtedy urządzenia. Jeśli jednak zdarzy Ci się coś wkręcić, natychmiast przerwij naciskanie joysticka lub przycisku. Nie próbuj absolutnie na siłę pozbyć się przeszkody poprzez „dociskanie” silnika steru strumieniowego. Prawdopodobnie czeka Cię przymusowa kąpiel bądź (jeśli to możliwe) ustawienie się bokiem do kei/nabrzeża i próba odwinięcia liny/wodorostu ze śruby steru.
- w portach zdarzają się mooringi, które naprawdę wolno opadają. W dodatku tego typu liny są dużo twardsze niż liny cumownicze. Warto cierpliwie poczekać (dokładnie tak, jak w przypadku rozgrzewania silnika przed pierwszym wypłynięciem). Cierpliwość w takich sytuacjach NAPRAWDĘ się opłaca.
- bezpieczniki lubią wyskakikiwać, kiedy śruba silnika napotka jakiś opór. Nie panikuj jeśli ster strumieniowy przestał działać – sprawdź bezpiecznik. Następnie sprawdź śrubę i to, czy nic się na nią nie wplątało.
- pilnuj stanu akumulatora zasilającego ster strumieniowy. Jeśli długo używasz steru i nagle przestanie on działać, nie zawsze będzie to znaczyło, że spalił się bezpiecznik. Układ posiada specjalny sterownik, który odcina zasilanie poniżej pewnego poziomu napięcia w akumulatorze.
- załoga na rufie, ster strumieniowy zbyt blisko linii wodnej. W takim wypadku należy dociążyć dziób, aby śruba steru strumieniowego zanurzyła się i odzyskała swoją moc.
